Koronarna bolest srca
Kardiovaskularne bolesti su u 50% slučajeva uzrok smrti u zapadnim zemljama. Koronarne arterije su krvne žile koje dovode krv u srce. Koronarna bolest srca je uzrokovana suženjem koronarnih arterija, a najčešći uzrok suženju je nakupljanje naslaga masnoće na unutrašnjoj stjenci arterija, poznato kao ateroskleroza. Tada krvne žile zadebljaju, postaju manje elastične, što ima za posljedicu smanjenje dotoka krvi u srce. Ukoliko srce ne dobije dovoljno krvi za normalan rad, mogu se razviti angina pectoris ili srčani infarkt. Bol koja se može javiti posljedica je nedostatka kisika u srčanom mišiću.
Treba naglasiti da bi prevencija ateroskleroze trebala započeti još u mladosti, jer proces ateroskleroze se zbiva u dugom vremenskom razdoblju od 20 do 30 godina. Zdrave prehrambene navike pomažu u snižavanju glavnih faktora rizika kod koronarne bolesti srca.
Naglasio bih da se prehrana izrazito siromašna mastima ne preporuča, jer može dovesti do gubitka esencijalnih masnih kiselina kao i do neželjenog smanjenja razine tzv. dobrog ili HDL kolesterola.
Najvažniji faktori koji povećavaju rizik od koronarne bolesti srca su:
- visoke vrijednosti LDL ili lošeg kolesterol i visoki trigliceridi,
- obiteljska anamneza,
- niske vrijednosti HDL ili dobrog kolesterola,
- visoki krvni tlak,
- pušenje,
- debljina,
- neredovito vježbanje,
- masna hrana,
- šećerna bolest,
- kronični stres ili depresija
Ciljevi u smanjenju rizika Koronarne bolesti srca:
- smanjiti sveukupne masnoće u prehrani
- redovita vježba, prestanak pušenja
- smanjiti zasićene masnoće u prehrani
- smanjiti tjelesnu režimu
- smanjiti unos kolesterola
- esencijalne masne kiseline
- povećati unos esencijalnih masnih kiselina
- koristiti više maslinovo ili ulje kanole
- povećati unos prehrambenih dugih niti
- koristiti pšenične ili zobene mekinje kao dodatak jelu
- smanjiti unos kave i nikotina
- poželjno je suplementirati B6, B3, krom, niacin, duge niti, češnjak, L-carnitin
Mogući deficit nutrijenata u Koronarnoj bolesti srca:
- vitamin C
- krom
- vitamin E
- vitamin B3
- selen
- esencijalne masne kiseline
- vitamin B6
- bakar
- magnezij
- kalij
Ciljevi u smanjenju rizika Koronarne bolesti srca:
- Jedite više voća i povrća – vitamini koji oni sadrže pomažu u prevenciji začepljenja arterija
- jedite više cjelovitog zrnja
- koristite nisko masne meču obroke
- smanjite unos masnoća na 30% sveukupnih dnevnih kalorija
- smanjite unos kolesterola ispod 300 mg dnevno
- jedite 4-5 jaja tjedno
- koristite nisko masne mliječne proizvode
- jedite više ribe, puretine i piletine, izbjegavajte crveno meso
- koristite dnevno orašaste plodove, ali umjereno (bademe i orahe)
- izbjegavajte prevelik unos avokada, maslina, škampi, jastoga
- jedite više plave ribe
- koristite svježe hladno prešano maslinovo ulje ili laneno ulje
- konzumirajte umjerene količine vina
Kolesterolom bogata hrana
- jaja
- jetra
- maslac i margarin
- škampi
- masno mlijeko
- mesne prerađevine
Zasićene masnoće uključuju
- maslac
- sir
- punomasno mlijeko
- crveno meso
- iznutrice
- margarin
Mononezasićene masne kiseline
- maslinovo ulje
- masline
- bademi
- orah
- avokado
- uljna repica
Polinezasićene masne kiseline
- biljna ulja
- sezam
- kukuruz
- suncokret
- soja
- riblje ulje